Ένα από τα πιο συχνά ερωτήματα που καλείται να απαντήσει ένας Ορθοπαιδικός Χειρουργός είναι πότε ο ασθενής πρέπει να χρησιμοποιήσει κρύα και πότε ζεστά επιθέματα. Πριν αναφερθούμε αναλυτικά σε ορισμένες παθήσεις, είναι βασικό να απαντηθούν κάποια βασικά ερωτήματα.

Υπήρξε κάποιος πρόσφατος τραυματισμός όπως για παράδειγμα κατά τη διάρκεια μίας αθλητικής δραστηριότητας ή μετά από πτώση και κάκωση του ποδιού ή του άνω άκρου;

Είναι η πάθηση που μας ταλαιπωρεί χρόνια όπως η αρθρίτιδα, η οσφυαλγία και η εμμένουσα τενοντοπάθεια του ώμου;

Έχει σχηματιστεί οίδημα και αιμάτωμα στην τραυματισμένη περιοχή;

Ζεστά και κρύα επιθέματα

Τα κρύα επιθέματα προκαλούν αγγειοσύσπαση των αιμοφόρων αγγείων στο προσβεβλημένο σημείο και κατ επέκταση μείωση του οιδήματος και λιγότερο πόνο.

Αντίθετα τα ζεστά επιθέματα προκαλούν αγγειοδιαστολή, αυξημένη αιματική ροή και μυϊκή χαλάρωση.

Σε ποιες συχνές καταστάσεις χρησιμοποιούμε κρύα επιθέματα όπως ο πάγος και σε ποιες ζεστά όπως η θερμοφόρα;

Αθλητικές κακώσεις - Πάγος

Όταν τραυματιζόμαστε σε κάποια αθλητική δραστηριότητα όπως το τρέξιμο, το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, κτλ. θα πρέπει άμεσα να διακόψουμε την άθληση και να βάλουμε πάγο στο σημείο που μας πονάει.

Συχνότερα τραυματίζεται ο αστράγαλος, το γόνατο και ο ώμος. Τη στιγμή της κάκωσης, π.χ. σε μία μυϊκή θλάση ή στο διάστρεμμα συμβαίνει ρήξη των αιμοφόρων αγγείων, σχηματίζεται οίδημα και ο πόνος είναι οξύς.

Με τα κρύα επιθέματα όπως η παγοκύστη ή το ψυκτικό σπρέϋ, επιθυμούμε τον περιορισμό του σχηματιζόμενου οιδήματος και την ανακούφιση από τον πόνο.

Τενοντίτιδα του ώμου – Πάγος ή θερμότητα

Η τενοντίτιδα είναι η φλεγμονή του τένοντα. Μπορεί να προέλθει είτε από κάποιον πρόσφατο τραυματισμό όπως στην περίπτωση της απότομης άρσης βάρους, είτε να εμφανιστεί στο πλαίσιο μίας χρόνιας πάθησης του ώμου όπως η ρήξη του τένοντα, τα ασβεστώματα, το σύνδρομο πρόσκρουσης.

Σε οξείες τραυματικές τενοντίτιδες η χρήση των κρύων επιθεμάτων πάγου θα βοηθήσει τον ασθενή σημαντικά και θα τον κάνει γρηγορότερα λειτουργικό στην καθημερινότητα του.

Στις χρόνιες καταστάσεις προτιμώνται τα ζεστά επιθέματα και η θερμότητα καθώς εδώ ο στόχος είναι η αύξηση της μικροκυκλοφορίας, η χαλάρωση του μυός και η επαναφορά του εύρους κίνησης.

Οστεοαρθρίτιδα γόνατος, ώμου και ισχίου – Θερμότητα

Η αρθρίτιδα είναι μία χρόνια φλεγμονή των αρθρώσεων που οδηγεί σε καταστροφή και αλλοίωση του χόνδρου. Τα ζεστά επιθέματα βοηθούν σημαντικά γιατί προάγουν τη χαλάρωση των μυών, των συνδέσμων και διατείνουν τον αρθρικό θύλακο με αποτέλεσμα τη βελτίωση της κινητικότητας της άρθρωσης και τον περιορισμό του πόνου.

Οσφυαλγία και αυχεναλγία - Θερμότητα

Ο πόνος στη μέση και τον αυχένα είναι από τις συχνότερες παθήσεις που αντιμετωπίζει ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός.

Τα ζεστά επιθέματα όπως η θερμοφόρα βοηθούν να χαλαρώσουν οι μύες πέριξ της σπονδυλικής στήλης, να μειωθεί ο πόνος και ο μυϊκός σπασμός που συνήθως τον συνοδεύουν και να βελτιωθεί η κινητικότητα του ασθενούς.

Μετεγχειρητική αποκατάσταση – Πάγος αρχικά και θερμότητα μετά

Το διάστημα μετά από μία χειρουργική επέμβαση ο ορθοπαιδικός θα προτείνει παγοθεραπεία για να περιοριστεί το αιμάτωμα και το οίδημα των πρώτων ημερών.

Οι ασθενείς σε συχνές χειρουργικές επεμβάσεις όπως η αρθροσκόπηση γόνατος, η αρθροσκόπηση ώμου, η ολική αρθροπλαστική ή επεμβάσεις αντιμετώπισης καταγμάτων χρησιμοποιούν κρύα επιθέματα για να τους ανακουφίσουν και να μειώσουν την ανάγκη για παυσίπονα.

Αφού περάσει το αρχικό διάστημα και ξεκινήσει το στάδιο της μετεγχειρητικής αποκατάστασης και της κινησιοθεραπείας προτιμούμε την εναλλαγή ζεστών και κρύων επιθεμάτων πριν και μετά τις ασκήσεις και τη φυσικοθεραπεία.

Συμπέρασμα

Συμπερασματικά θα λέγαμε πως η παγοθεραπεία συστήνεται σε οξείες καταστάσεις όπως οι μυϊκοί τραυματισμοί και οι θλάσεις ενώ τα ζεστά επιθέματα ανακουφίζουν τους ασθενείς σε χρόνιες παθήσεις.

Η διάρκεια της θεραπείας θα πρέπει να είναι 10-15 λεπτά αρκετές φορές την ημέρα ανάλογα με την ένταση του άλγους, το είδος της πάθησης και την αντοχή του κάθε ασθενούς.

Παναγιώτης Π. Παπαδόπουλος MD, MSc - Ορθοπαιδικός Χειρουργός - Αθλητίατρος