Ο αχίλλειος τένοντας είναι ο ισχυρότερος του ανθρωπίνου σώματος. Οι κακώσεις και η ρήξη του αχίλλειου τένοντα υποδηλώνουν ότι έχει προηγηθεί ένας σοβαρός τραυματισμός. Ανατομικά ο αχίλλειος συνδέει τη γαστροκνημία (γάμπα) με την πτέρνα, βρίσκεται στο πίσω μέρος του ποδιού και είναι εύκολα ψηλαφητός.
Ο τραυματισμός του αχιλλείου συμβαίνει κατά τη διάρκεια συνήθως κάποιας έντονης αθλητικής δραστηριότητας, όπως για παράδειγμα μετά από άμεση πλήξη στο ποδόσφαιρο από κάποιον αντίπαλο αθλητή ή επί εδάφους χρόνιας εκφύλισης των ινών του τένοντα μετά από μικρότερης βίας κακώσεις. Επίσης μπορεί να συμβεί πέφτοντας από μικρό ύψος κατά τη βίαιη επαφή του ποδιού στο έδαφος όπως συμβαίνει σε αθλήματα που περιλαμβάνουν άλματα.
Ο αχίλλειος συμβάλλει στην ανύψωση του ποδιού κατά τη βάδιση και στην ικανότητα να σταθούμε στις μύτες των ποδιών κατά την ορθοστασία, παίζοντας σημαντικό ρόλο στον κύκλο της βάδισης.
Ποια είναι τα συμπτώματα της ρήξη ρου αχιλλείου τένοντα;
Κατά τη στιγμή του τραυματισμού θα υπάρξει:
- Οξύς πόνος στην πίσω μεριά του ποδιού του
- Διακοπή της δραστηριότητας
- Οίδημα και αιμάτωμα στην περιοχή της ρήξης
- Πιθανώς η παραγωγή ενός ήχου σα να σπάει κάποιος ιστός κάτω από τη γάμπα.
«Άμεσα θα πρέπει να σταματήσει η αθλητική δραστηριότητα, να τοποθετηθεί πάγος και να γίνει ελαστική περίδεση της ποδοκνημικής και του ποδιού.»
Το επόμενο διάστημα ο ασθενής βιώνει αδυναμία στη βάδιση και δυσχέρεια στο να ανασηκώσει το πέλμα από το έδαφος και να μπορέσει να σταθεί στις μύτες του ποδιού του.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ρήξη του αχιλλείου τένοντα;
Η διάγνωση γίνεται από τον εξειδικευμένο Ορθοπαιδικό Χειρουργό – Αθλητίατρο και είναι κατά βάση κλινική. Το κενό που αφήνει ο κομμένος τένοντας είναι ψηλαφητό, η κλινική εικόνα του ασθενούς χαρακτηριστική, ενώ θα γίνουν και κάποια ειδικά test (squeeze test) επικουρικά.
Η μαγνητική τομογραφία και ο υπέρηχος μυοσκελετικού είναι απαραίτητα για να δούμε το είδος της ρήξης (μερική ή πλήρης ρήξη) καθώς και το σημείο εντόπισης της (συνήθως 4-6 εκατοστά κεντρικά του σημείου πρόσφυσης του τένοντα στην πτέρνα).
Επί κλινικής υποψίας συνοδής κάκωσης κάποιου οστού θα ζητηθούν και ακτινογραφίες κατά περίπτωση.
Παράγοντες κινδύνου και πρόληψη των τραυματισμών του αχιλλείου τένοντα
Έχει παρατηρηθεί η συσχέτιση των ρήξεων με ορισμένους προδιαθεσικούς παράγοντες όπως:
- Ηλικία. Συνήθως σε νέους μεταξύ 30-45 ετών
- Φύλο. Οι άντρες περίπου 6 φορές μεγαλύτερη συχνότητα τραυματισμών
- Κάπνισμα
- Φάρμακα. Μακροχρόνια χρήση στεροειδών αναβολικών και κορτικοστεροειδών αυξάνει την πιθανότητα ρήξεων.
- Έντονη αθλητική δραστηριότητα που περιλαμβάνει άλματα και αθλήματα επαφής
- Αυξημένο σωματικό βάρος που προσθέτει μεγαλύτερη τάση στον τένοντα κατά την άσκηση
Η πρόληψη των τραυματισμών του αχιλλείου τένοντα είναι κάτι που θα πρέπει να είναι στην καθημερινότητα και πάντα στο μυαλό του αθλητή. Σε αυτήν την κατεύθυνση βοηθάνε οι ασκήσεις διατάσεων και ενδυνάμωσης της γαστροκνημίας, η προοδευτικής έντασης σωματική άσκηση και η σωστή αποθεραπεία μετά το τέλος της δραστηριότητας. Θα πρέπει να ακούμε το σώμα μας και να μην ξεπερνάμε τις αντοχές μας γιατί αυξάνονται κατά πολύ οι πιθανότητες κάποιας σημαντικής κάκωσης.
Ποια είναι η θεραπεία των ρήξεων του αχιλλείου τένοντα;
Η αντιμετώπιση της πλήρης ρήξης του αχιλλείου τένοντα είναι κατά κανόνα χειρουργική και ως τέτοια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται στην πλειοψηφία των ασθενών.
Σε περιπτώσεις μερικής ρήξης και σε ειδικές κατηγορίες ασθενών (π.χ συνοδά προβλήματα υγείας) η αντιμετώπιση είναι αντικείμενο συζήτησης μεταξύ Αθλητιάτρου και ασθενούς και μπορεί να περιλαμβάνει εγχύσεις βιολογικών παραγόντων, ακινητοποίηση της ποδοκνημικής με νάρθηκα για 6-8 εβδομάδες σε ιπποποδία, μελλοντικά διακοπή της έντονης αθλητικής δραστηριότητας και αλλαγή στον τρόπο άσκησης.
Η χειρουργική αποκατάσταση περιλαμβάνει τη συρραφή του τένοντα με ισχυρά ράμματα τελευταίας γενιάς και σύγχρονες χειρουργικές μεθόδους. Έτσι επιτυγχάνεται:
- Μείωση του ποσοστού επαναρρήξεων
- Ισχυρότερη ένωση των ραγέντων τμημάτων του τένοντα
- Μικρότερη επεμβατικότητα
- Καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα
- Μικρότερη τομή δέρματος
- Ελάχιστο ποσοστό λοιμώξεων
- Ασφαλέστερη και πλήρης επιστροφή σε αθλητικές δραστηριότητες
Μετεγχειρητική αποκατάσταση ρήξεων του αχιλλείου τένοντα
Μετά τη συρραφή της ρήξης ακολουθεί μία περίοδος περίπου 6 εβδομάδων ακινητοποίησης του ποδιού με ειδικό νάρθηκα τύπου “μπότας” και προοδευτική κινητοποίηση ώστε να δοθεί χρόνος για την επούλωση του τένοντα.
Σχεδιάζεται ειδικό εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας ώστε να επανέλθει ο ασθενής πλήρως λειτουργικός στον αθλητισμό. Στους 3 μήνες μπορεί να μπει σε δραστηριότητες όπως ελαφρύ τρέξιμο, ποδηλασία και κολύμβηση, ενώ η επούλωση συνεχίζεται και στους 6 μήνες πρακτικά μπορεί να επανέλθει σε κάθε αθλητική δραστηριότητα σε υψηλό επίπεδο.
