Μάθε ποια είναι τα συμπτώματα της ρήξης στον πρόσθιο χιαστό και ποια η αντιμετώπιση για τη θεραπεία του. Θα χρειαστεί χειρουργείο και ποιος είναι ο χρόνος για τη πλήρη αποκατάσταση μετα την επέμβαση;

Ο πρόσθιος χιαστός (anterior cruciate ligament – ACL) είναι ένας από του τέσσερις κύριους συνδέσμους του γόνατος (2 χιαστοί και 2 πλάγιοι σύνδεσμοι) ο οποίος παίζει βασικό ρόλο στη σταθερότητα της άρθρωσης. Οι χιαστοί σύνδεσμοι είναι δύο, ο πρόσθιος και ο οπίσθιος, βρίσκονται μέσα στην άρθρωση του και διασταυρώνονται σχηματίζοντας ένα “X”.

Ο πρόσθιος ξεκινάει από τη μεσότητα της κνήμης και καταλήγει στην έσω πλευρά του έξω μηριαίου κονδύλου. Αποτρέπει την πρόσθια μετατόπιση της κνήμης σε σχέση με τον μηρό και συμβάλει στη στροφική σταθερότητα του γόνατος.

Τι είναι η Ρήξη Πρόσθιου Συνδέσμου (ΠΧΣ);

Οι κακώσεις του ΠΧΣ είναι από τους πιο συχνούς αθλητικούς τραυματισμούς. Η ρήξη χιαστού συμβαίνει κατά τη στροφική κίνηση του γόνατος όταν ταυτόχρονα παραμείνει σταθερό το σύστοιχο άκρο πόδι στο έδαφος. Μπορεί να συμβεί:

• Κατά την απότομη αλλαγή κατεύθυνσης του αθλητή
• Όταν προσγειωθεί βίαια και το πόδι “κολλήσει” στο έδαφος
• Μετά από άμεση πλήξη σε αθλήματα επαφής

Οι κακώσεις του χιαστού κατατάσσονται ανάλογα με τη βαρύτητα σε:

• 1^ου βαθμού – Διάταση των ινών του συνδέσμου αλλά κρατάει την ακεραιότητα του
• 2^ου βαθμού – Μερική ρήξη με κάποιες ίνες του να διατηρούν την ανατομική συνέχεια
• 3^ου βαθμού – Πλήρης ρήξη του συνδέσμου και απώλεια της σταθερότητας του γόνατος

Συμπτώματα της ρήξης του πρόσθιου χιαστού

Κατά τον τραυματισμό ο ασθενής θα αισθανθεί ενα σύμπτωμα όπως έναν ήχο σαν κάτι να σπάει εσωτερικά στο γόνατο. Ταυτόχρονα θα νιώσει ένα αίσθημα σα “να τον αφήνει το γόνατο”. Αμέσως θα υπάρξει σημαντικό οίδημα με την ανάπτυξη αίμαρθρου (αίμα στο εσωτερικό της άρθρωσης) και συνήθως πόνος.

Η αθλητική δραστηριότητα θα πρέπει να διακοπεί μετά τον τραυματισμό και ο αθλητής/ασθενής θα πρέπει να μεταβεί σε μία οργανωμένη ιατρική δομή για να γίνουν οι απαραίτητες εξετάσεις και απεικονίσεις. Η εφαρμογή πάγου από τα πρώτα λεπτά είναι σημαντική καθώς θα περιορίσει το οίδημα και θα μειώσει τον πόνο.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό του τραυματισμού, το μηχανισμό της κάκωσης και την κλινική εξέταση. Ο Ορθοπαιδικός – Αθλητίατρος θα ελέγξει το βαθμό σταθερότητας του γόνατος κάνοντας ειδικά τεστ και σε σύγκριση με το άλλο γόνατο.

Η απεικόνιση με ακτινογραφίες αμέσως μετά τον τραυματισμό είναι πολύ σημαντική για τον αποκλεισμό άλλων συνοδών κακώσεων όπως τα κατάγματα τα οποία απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.

Η επιβεβαίωση της ρήξης του ΠΧΣ γίνεται απεικονιστικά με τη μέθοδο της μαγνητικής τομογραφίας που θα επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Θεραπεία της ρήξης του Προσθίου Χιαστού

Η αρχική αντιμετώπιση μετά τον τραυματισμό περιλαμβάνει:

• Ανάπαυση και αποχή από αθλητικές δραστηριότητες
• Παγοθεραπεία
• Ανύψωση του σκέλους για τη μείωση του οιδήματος
• Αντιφλεγμονώδη φαρμακευτική αγωγή
• Βάδιση στο όριο του πόνου και χρήση βακτηριών (πατερίτσες) ανάλογα με το βαθμό ενόχλησης

Η τελική προτεινόμενη μέθοδος αποκατάστασης εξαρτάται από διάφορους παράγοντες:

• Την ηλικία του ασθενούς
• Το επίπεδο αθλητικής δραστηριότητας
• Το αίσθημα αστάθειας του γόνατος κατά τη βάδιση
• Τις συνοδές κακώσεις που τυχόν υπάρχουν

Γενικά όσο πιο αυξημένο είναι το επίπεδο αθλητικής δραστηριότητας και όσο πιο νέοι είναι οι ασθενείς τόσο πιο σημαντικό είναι να αποκαθίσταται χειρουργικά η ρήξη του προσθίου χιαστού. Ο κίνδυνος ανάπτυξης αρθρίτιδας μελλοντικά είναι αυξημένος στην περίπτωση δεν αποκατασταθεί η βλάβη.

Συντηρητική αντιμετώπιση 

Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πως ο πρόσθιος χιαστός που έχει υποστεί πλήρη ρήξη των ινών του δεν μπορεί να επουλωθεί αυτόματα. Ο σκοπός της συντηρητικής θεραπείας είναι να μειωθεί το αίσθημα αστάθειας του γόνατος κατά την κίνηση.

Αυτό επιτυγχάνεται με ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα αποκατάστασης που περιλαμβάνει μυϊκή ενδυνάμωση και ασκήσεις ιδιοδεκτικότητας με τη βοήθεια έμπειρων φυσικοθεραπευτών.

Γενικά ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας ανταποκρίνονται αρκετά καλά στη συντηρητική αντιμετώπιση της ρήξης χιαστού. 

Χειρουργική αποκατάσταση ρήξης προσθίου χιαστού

Σε άτομα νεαρότερης ηλικίας με αυξημένη αθλητική δραστηριότητα η χειρουργική αποκατάσταση για να αντιμετωπίσουν τη πάθηση, είναι μονόδρομος. Αυτή γίνεται με μεθόδους ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής δηλαδή με αρθροσκόπηση γόνατος. Η επέμβαση ονομάζεται συνδεσμοπλαστική προσθίου χιαστού.

Στόχος είναι η σταθεροποίηση του γόνατος και η αποφυγή δευτερογενών βλαβών στην άρθρωση όπως η ρήξη του μηνίσκου και οι αρθριτικές αλλοιώσεις. Τα άτομα με ρήξη προσθίου χιαστού τα οποία δε χειρουργούνται τείνουν να αποκτήσουν μελλοντικά οστεοαρθριτικές βλάβες σε μεγαλύτερο ποσοστό από αυτούς που χειρουργήθηκαν.

Κατά τη χειρουργική επέμβαση της συνδεσμοπλαστικής χρησιμοποιείται αυτόλογο μόσχευμα (από τον ίδιο τον ασθενή) για την αντικατάσταση του σπασμένου χιαστού. Οι δότριες περιοχές είναι πιο συχνά οι τένοντες των οπισθίων μηριαίων και κατά περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο τένοντας του επιγονατιδικού και του τετρακεφάλου.

Ποιος είναι ο χρόνος αποκατάστασης μετά το χειρουργείο;

Ο ασθενής θα χρειαστεί να παραμείνει για μία μέρα συνήθως στο νοσοκομείο και να εξέλθει την επομένη. Κατά τη χρονική περίοδο της αποκατάστασης θα χρειαστεί να έχει ένα ζεύγος βακτηριών (πατερίτσες) με τις οποίες θα κινείται με υποβοήθηση τις πρώτες ημέρες. Μπορεί να χρειαστεί να έχει έναν νάρθηκα μηροκνημικό για κάποιες ημέρες χωρίς αυτό να είναι πάντα απαραίτητο.

Στη συνέχεια θα ακολουθήσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπειών με σκοπό την πλήρη βιολογική ενσωμάτωση του μοσχεύματος και την ανάκτηση του πλήρους εύρους κίνησης.

Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι αρκετά γρήγορη και η βάδιση γίνεται συνήθως χωρίς να χρειάζεται βοήθημα εντός 2-3 εβδομάδων από την επέμβαση. Η πλήρης επιστροφή μετα την αποκατάσταση από μια χειρουργική επέμβαση ρήξης πρόσθιου χιαστού σε όλες τις αθλητικές δραστηριότητες χωρίς περιορισμούς γίνεται σταδιακά και ολοκληρώνεται εντός 6 μηνών από την επέμβαση.